Wat een prachtige dag was het weer met veel enthousiaste mensen en dat ondanks de wat mindere weersomstandigheden. We hebben in de verschillende excursie-onderdelen heel veel mooi dieren en planten gezien, maar ook de uitleg die er gegeven werd boeide de aanwezigen en dat nodigde weer uit tot veel vragen en nieuwsgierigheid.
Deze jaarlijkse excursie-estafette is dit jaar op 24 augustus gehouden en is georganiseerd door onze vereniging. Dit is één van de dagen die de vereniging gebruikt om even lekker aan de weg te timmeren en te laten zien hoe geweldig de natuur in onze omgeving is en wie wij als vereniging zijn.
Ondanks dat het weer niet echt meezat, kunnen we toch van een geslaagde dag spreken. De temperatuur was prima, maar het vochtgehalte lag een beetje hoog. Enkele excursie-onderdelen moesten grotendeels met regenkleding en/ of paraplu gelopen worden, maar dat maakte de excursie niet minder interessant en gezellig. Zo werd de eerste wandeling, die gericht was op vogels, grotendeels door regen begeleid. Ondanks dat werden er wel leuke soorten gezien. Dit onderdeel gaat altijd naar de Strypse Wetering, omdat een dergelijke waterplas garant staat voor een grotere variatie aan vogels. Zo waren er deze keer onder andere ijsvogel, grote zilverreiger en lepelaar, maar ook nog een zingende Cetti’s zanger en een rondscharrelende rietzanger waargenomen. Er werd uitleg gegeven over veel details van de vogels, waaronder de trek, rui en het verschil tussen diverse soorten.
We hebben na ruim een uur de excursie wel afgebroken om op het Bezoekerscentrum (BC) Tenellaplas even op te drogen, iets te drinken en wat lekkers te nuttigen.
De deelnemers konden zich klaar maken voor de volgende wandeling, namelijk die van het Groene Strand. Daar waren tachtig muisvriendelijke inloopvallen geplaatst, in het rietgedeelte van dat gebied, door de zoogdierenwerkgroep. Tijdens deze wandeling werden de vallen gecontroleerd.
Het is elke keer weer een vraag hoeveel vallen er bezet zijn, zeker ook met dat natte weer. Het waren er vele, maar niet elke val was bezet door een muis. Slakken zijn vaak de ‘boosdoener’, maar ja geef ze is ongelijk als er zoveel lekkers is te vinden in die valletjes. Gelukkig waren er ook nog 16 door muizen bezet. Wie weet hoeveel het er waren geweest als de slakken niet eerder waren dan de muizen… Geinig eigenlijk dat slakken sneller kunnen zijn dan muizen.
Onder andere de dwergmuis viel met 6 vangsten op, maar ook de dwergspitsmuis kreeg extra aandacht met zijn super kleine formaat.
Nadat ook deze natte tocht aan een einde kwam was het weer gauw terug naar de basis.
De volgende excursieleiders stonden al klaar om de planten en paddenstoelenexcursie te begeleiden. Dit gebeurde voornamelijk in het bosrijke deel achter het BC. De schrijver heeft 63 planten, 4 paddenstoelen en daarnaast nog twee mossoorten genoteerd.
De planten zijn redelijk gemakkelijk te vinden, maar de rijkdom is zo groot dat daar dan meer tijd voor moet worden genomen en dat is niet het doel van de dag. Om zo maar even een paar planten te noemen om een indruk van de wandeling te krijgen: glad parelzaad, zanddoddegras, gamander, welriekende en gewone agrimonie, schermhavikskruid, maar ook vele boomsoorten als iep, els, eik, lijsterbes en zwarte den.
Opvallend was het struikvormige rendierkorstmos, dat verwacht je hier eigenlijk niet, omdat we dat meer van de Scandinavische landen kennen.
Wat betreft de rijkdom van de paddenstoelen is het wat lastiger. Natuurlijk kunnen er meer paddenstoelen gevonden worden maar vanwege de sterk begroeide bodem en om alles om te draaien en minutieus te doorzoeken geld ook hier weer het tijdgebrek. Ook is er in deze maand, die niet de beste periode voor deze vaak prachtige en kleurrijke wereld is, een kleinere trefkans. Dus waren we al blij met de gewone tonderzwam en berkenzwam.
Terwijl veel mensen in het veld liepen waren er ook twee activiteiten in het BC, namelijk het braakballen pluizen en insecten determineren. Er zijn behoorlijk wat kinderen en hun begeleiders die meededen met het pluizen van de braakballen. De buit was groot, maar opvallend was de schedel en toch grote kaken van de woelrat. Deze rat is eigenlijk helemaal geen rat, maar ooit zo genoemd. Aan de kiezen kan je zien dat het een echte planteneter is. Het is eigenlijk een mooie en vrij forse woelmuisachtige. De verscheidenheid van de aangetroffen schedels was groot, namelijk 8 verschillende diersoorten, waarbij de veldmuis (135) en de huisspitsmuis (105) verreweg het meest werden aangetroffen.
Bij de insectentafel zijn diverse insecten getoond, waaronder een gewone nachtwolfspin, mosmijt en gestreepte spiegelkever. Deze insectenwereld lopen we vaak argeloos voorbij, maar het is wel degelijk een belangrijk onderdeel van onze natuur. Door ze met een sterke vergroting te bekijken zie we ineens hoe mooi ze zijn.
Na de lunchpauze startte de vlinder en libellenexcursie. Hierbij was natuurlijk ook oog voor diverse andere insecten, zoals sprinkhanen, wantsen, vliegen, kevers, hommels en bijen. Het weer zat gelukkig mee en de temperatuur in de zon was zelfs warm.
Het aantal soorten vlinders die we zagen viel niet tegen, maar wel de aantallen. De drie grote koolwitjes waren voor sommigen toch een verrassing. Misschien worden ze vaak over het hoofd gezien, omdat ze wel een redelijk algemene soort voor ons gebied zijn.
Vooral de libellen lieten zich goed zien. Opmerkelijk waren de 3 vuurlibellen, maar ook de grote hoeveelheid bloedrode heidelibellen en de kleine roodoogjuffers.
Er zijn veel mooie foto’s gemaakt tijdens deze excursie. Deze kunnen vaak helpen bij het determineren van de diverse soorten. Ook ObsIdentify kan dan als determinatiemedium worden ingezet, dat dan weer voor vele mensen een mooi extra hulpmiddel is om zelf tot een goede determinatie te komen. Oplettendheid is en blijft geboden, want het is een digitaal systeem dat niet zelf kan denken.
Na deze excursie was het tijd voor de waterdiertjes waar eigenlijk vaak kinderen bij aanwezig zijn.
Dit keer is de plas ‘De Tankval’, vooraan langs het Sipkesslag, bezocht.
Gelukkig zat het weer nu ook nog mee, de zon begon te schijnen en het werd zowaar warm. Het was leuk om te zien hoe de kinderen (en ook de grote mensen) vol enthousiasme het water te lijf gingen met schepnetjes. Bij de vangst van een jonge salamander werd door één van de kinderen gelijk axolotl geroepen. Inderdaad heeft onze salamander daar wel veel van weg. Leuk dat kinderen gelijk dit soort associaties maken.
De rijkdom aan bodemleven was hier super. Elke schepbeweging was eigenlijk wel raak. We hebben relatief veel waterschorpioenen en staafwantsen gevangen, maar ook meerdere visjes en vele watertorren, bootsmannetjes, libellen- en jufferlarven.
Na het avondeten was het tijd voor de tweede ronde muizen inspecteren. De regen kwam weer aanhoudend naar beneden waardoor de regenkleding en de paraplu weer goed van pas kwamen. Dit keer was het resultaat een stuk minder dan de ochtend. Oké de slakken hadden wel weer de nodige valletjes bezet, maar er stonden er ook veel gewoon open. Deze ronde waren er drie soorten gevangen en totaal 7 muizen. De bosspitsmuis was dit keer met 5 de koploper, daarnaast hadden we een veldmuis en als kers op de taart een dwergmuis.
Vanwege de aanhoudende regen hebben we besloten om de vleermuizenexcursie samen met de nachtvlinderexcursie vanaf de veranda van het BC te houden. De onrustige windvlagen maakte het ook nog eens een stukje moeilijker om het doek voor de nachtvlinders strak te houden. Toch hadden we nog een redelijk resultaat.
Voor de vleermuizen werd gebruik gemaakt van de batdetector. Deze zoekt zelf de frequentie op als er een vleermuis langs vliegt. De dwergvleermuis zit rond een frequentie van 40.000 hertz. In het eerste uur dat wij op de veranda stonden hebben wij de dwergvleermuis een paar keer horen langsvliegen.
Gelukkig kwamen er toch ook nog enkele insecten op het doek af. Er was een speciaal soort lamp geplaatst die het doek licht maakte. Van de insecten die op het lichte doek afkwamen zijn er 17 soorten op naam gebracht. Ook hier hebben de gemaakte foto’s en de app ObsIdentify de determinatie gemakkelijker gemaakt.
Leuke namen waren onder andere tweedoornsmallijf, appeltak, koperuil, haarbos, vierkantvlekuil en de prachtmot. Deze laatste is echt een hele mooie nachtvlinder. Bij het bewegen naar en van het licht zag je vele opvallende kleuren verschijnen.
Al met al kunnen we ondanks de mindere weersomstandigheden weer van een mooie en geslaagde dag spreken die in het BC werd opgeleukt door overheerlijke verschillende soorten taart, cake en quiche.
Zien we u volgend jaar?
Zie voor de waarnemingen en andere data dit overzicht.
Hans op den Dries
